Χριστόψωμο λέγεται γενικά το ψωμί (καρβέλι) ή κουλούρα που οι Ελληνίδες νοικοκυρές έχουν παρασκευάσει 2-3 ημέρες προ των Χριστουγέννων ειδικά για τη μεγάλη αυτή θρησκευτική γιορτή. Η μόνη διαφορά με τα άλλα συνήθη ψωμιά είναι ο πλούσιος του στολισμός με διάφορα κεντήματα (κεντίδια) ή «πλουμίδια» όπως ονομάζονται.
Τα Χριστούγεννα το ψωμί λέγεται χριστόψωμο και το βρίσκουμε παντού. Είναι το σύμβολο, ο φορέας της ευεργετικής δύναμης που ενσαρκώνεται στο νεογέννητο Χριστό. Παρασκευάζεται όπως το συνηθισμένο ψωμί, από καλύτερο όμως αλεύρι, κοσκινισμένο με τη μπακλαβόσιτα, ψιλή σίτα. Είναι συνήθως στρογγυλό και στην επάνω επιφάνεια του έχει σταυρό από ζυμάρι ή σφραγίδα και είναι πασπαλισμένο με σουσάμι. Σε πολλά μέρη βάζουν επίσης και καρύδια με το τσόφλι, ξερά σύκα, σταφίδες και αμύγδαλα, με τα οποία κάνουν διάφορα σχήματα. Το χριστόψωμο δεν το κόβουν με μαχαίρι, γιατί τη δύναμη του καλού που είναι μέσα στο ψωμί δεν θέλουν να την βιάσουν με σίδερο που συμβολίζει τη δύναμη του κακού.
Στην Καστοριά οι γυναίκες αποτυπώνουν και τα πέντε τους δάχτυλα, πάνω στο ψωμί, και λένε στα μικρά παιδιά πως ο Χριστός κατέβηκε στο φούρνο και το ευλόγησε. Στο Μιχαλίτσι της Μικράς Ασίας, το χριστουγεννιάτικο ψωμί ονομαζόταν Χριστός. Στη Γρατινή της Κομοτινής το χριστόψωμο ονομάζεται παράς γιατί μέσα έχουν βάλει ένα νόμισμα ενώ στην Κύπρο το χριστόψωμο είναι γνωστό ως γεννόπιττα, δηλαδή η πίτα των (Χριστου)γέννων.
Επίσης σε πολλά μέρη της Ελλάδας παρασκευάζουν κουλούρες τα «Χριστοκούλουρα» που μοιάζουν με τα Χριστόψωμα, είναι όμως μικρότερα, τα οποία και κρεμούν δίπλα στα εικονίσματα για όλο το έτος ενισχύοντας τους πόθους της οικογένειας.
Υλικά για 2 χριστόψωμα
1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις
3 φακελάκια ξηρή μαγιά ή 60 γραμάρια νωπή
300 γραμμάρια χλιαρό γάλα + 50 ml (μπορεί να χρειαστεί παραπάνω)
150 γραμμάρια φυτίνη ή ότι βούτυρο - μαργαρίνη θέλετε
150 γραμμάρια ζάχαρη
1/2 κουταλάκι του γλυκού αλάτι
2 κουταλάκια του γλυκού μέλι
1 φακελάκι μαχλέπι
ξύσμα από 1 πορτοκάλι
3 αυγά
σουσάμι
καθαρισμένα καρύδια
1 κρόκο αυγού +λίγο νερό για το άλειμμα της ζύμης μας
για τα στολίδια κρατάτε στην άκρη λίγη από την ζύμη που φτιάξαμε
Οδηγίες
Σε ένα μπολ βάζουμε την ζάχαρη την μαγιά και το χλιαρό γάλα και τα ανακατεύουμε να λιώσει η μαγιά και η ζάχαρη .Κατόπιν ρίχνουμε το βούτυρο και τ αυγά και ζυμώνουμε όλα τα υπόλοιπα υλικά. Έχουμε μια αφράτη ζύμη.
Σκεπάζουμε με μεμβράνη και την αφήνουμε να φουσκώσει .
Χωρίζουμε την ζύμη σε 2 κομμάτια και κρατάμε 4 κομμάτια 80-100 γρ στην άκρη.(με αυτά τα κομμάτια θα στολίσουμε το ψωμάκι μας.
Το κάθε κομμάτι (από τα 2 μεγάλα )το χωρίζουμε πάλι σε 2 κομμάτια το κάνουμε λωρίδα και κάθε 2 κομμάτια μαζί μια πλεξούδα .Τοποθετούμε σε ταψάκι που έχουμε στρώσει λαδόκολλα ενώνοντας καλά τις άκρες.
Στην μέση βάζουμε ένα κομμάτι από τα τέσσερα μικρά.
Από πάνω κάνουμε τον σταυρό ανοίγοντας κάθε δεύτερο μικρο κομμάτι σε 2 λωρίδες και το κολλάμε με λίγο νερό.Τοποθετούμε και τα καρύδια μας ή τα σχεδιάκια μας.
Στολίζουμε με καρύδια.
Το αφήνετε να φουσκώσει και όταν έχει πάρει το διπλάσιο όγκο αλείφετε ελαφρά με κρόκο αυγού+νερό κολλάτε πασπαλίζετε με σουσάμι +μαυροσουσαμο!
Ψήνετε σε προθερμασμένο φούρνο αντιστάσεις για 1 ωρίτσα περίπου στους 170 βαθμούς στο τελευταίο τεταρτάκι βάζετε ένα κομματάκι λαδόκολλα από πάνω να μην σας καεί.Καλά Χριστούγεννα και καλή επιτυχία!
.webp)
